De oudste orgels van Maasland

In het nieuwe Historisch Jaarboek Schipluiden staat een artikel over de oudste orgels van Maasland. Jacques Moerman heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de maker, de komst en het gebruik van het Garrelsorgel in Maasland. Hier volgt een samenvatting; het gehele artikel is te lezen in het Historisch Jaarboek Schipluiden 2014 (zie onderaan).

Rudolph Garrels (1675-1750) was afkomstig uit Norden in Oost-Friesland (Duitsland). Hij leerde het vak van de Duitse orgelbouwer Art Schnitger. In Nederland bouwde Garrels orgels voor de Oud-katholieke Kerk in Den Haag en de kerken van Purmerend, Klundert, Maasland en Maassluis. De orgels van Garrels worden beschouwd als een synthese tussen de Schnitgertraditie en de Oudhollandse orgeltraditie. Het mooie Garrelsorgel in Maasland is helaas verloren gegaan tijdens de grote kerkbrand op 18 juni 1945. Een gedeeltelijk verbrand achttiende-eeuws muziekboek herinnert nog aan deze catastrofe. Als men een idee wil krijgen hoe het orgel in Maasland heeft geklonken, dan moet er een bezoek gebracht worden aan de Oud-katholieke Kerk in Den Haag (Juffrouw Idastraat 7). De dispositie (het geheel van registers) van het hoofdwerk van dit orgel is vrijwel gelijk aan die van het orgel in Maasland.

orgelartikel

Continue reading “De oudste orgels van Maasland”

Historisch Jaarboek Schipluiden 2014

Historisch Jaarboek Schipluiden 2014 overhandigd aan baron mr. Otto Bentinck

In de stal van boerderij Abbestee van Piet en Sjors Arkesteijn in Schipluiden ontving op 1 mei 2015 baron mr. Otto Bentinck, commandeur van de Ridderlijke Duitsche Orde (RDO) Balije van Utrecht, uit handen van de voorzitter van de  Historische Vereniging Oud-Schipluiden het eerste exemplaar van het Historisch Jaarboek Schipluiden 2014. Het jaarboek bevat een verscheidenheid aan artikelen over het werkgebied van de vereniging in de ruime zin. Enkele auteurs gaven een voorproefje van hun artikelen.

historischjaarboek201401De trotse voorzitter Jacques Moerman toonde het zesde jaarboek nieuwe stijl en stelde vast dat deze jaarboeken inmiddels een aardige rij in zijn boekenkast zijn gaan vormen. Tevens zijn de plannen voor het jaarboek van 2015 al vergevorderd. Ook dit jaar is het jaarboek mede mogelijk gemaakt door enkele sponsors, waaronder de Duitsche Orde. Het jaarboek 2014 bevat bijdragen van verschillende auteurs.

Verscheidenheid aan artikelen

Het jaarboek bevat een verscheidenheid aan artikelen die het hele gebied en gemeente Midden-Delfland beslaan. Rianne Graveland schrijft over Cornelis de Jonge van Ellemeet (1646-1721), één van de rijkste mannen van de Repuliek, en zijn betrokkenheid met Schipluiden; ook beschrijft zij zijn bezittingen waaronder Duinrel.

Henk Groenendaal heeft een behoorlijke hoeveelheid informatie boven water gehaald over vader Dirk en zoon Ambrosius Bontenbal. Beiden waren timmerman en aannemer, Dirk in Den Hoorn en Ambrosius in Schipluiden. Hun bouwwerken sieren nog steeds beide dorpskernen en het agrarische landschap. Met name Ambrosius ontwikkelde zich tot een veelzijdig en betrokken persoon in Schipluiden, die naast bouwen ook in diverse besturen zat, waaronder het gemeentebestuur.

De orgels van Maasland

historischjaarboek201402Jacques Moerman onderzocht de orgels van de Hervormde kerk van Maasland en wist te achterhalen dat door de aanwezigheid van de Duitsche Orde, een kloosterorde, er al heel vroeg een orgel in de kerk moet hebben gestaan. Met enkele geluidsfragmenten liet hij horen hoe de verschillende orgels geklonken moeten hebben. Een belangrijke motivatie voor zijn verhaal was het feit dat zijn vader de laatste organist was van het Garrelsorgel, dat bij de brand in juni 1945 totaal verloren ging.

De Tanthofkade

Jacques schreef daarnaast een historisch verhaal over de Tanthofkade, een van de oudste kaden van Midden-Delfland. Ook beschrijft hij enkele bouwwerken langs de kade zoals een buitenplaats, een kapel, een herberg en een boerderij. Cor Nonhof (KNNV) gaat in op de huidige natuurwaarden van de Tanthofkade en geeft een toekomstperspectief. Frits van Ooststroom neemt de lezer aan de hand mee door de monumentale boerderij Abbestee met zijn beeldend verhaal. Boerderij Abbestee behoorde ook tot de bezittingen van Cornelis de Jonge van Ellemeet!

Het jaarboek bevat verder de archeologische kroniek van Midden-Delfland van Jean Paul Bakx, de beeldkroniek 2014 van Midden-Delfland en jaarverslagen van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden en Museum Het Tramstation. Tenslotte worden enkele aanwinsten van de bibliotheek besproken.

Vrienden van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden

Het 136 pagina’s tellende Historische Jaarboek Schipluiden 2014 is rijk geïllustreerd en uitgevoerd in kleurendruk. Leden en vrienden ontvangen het jaarboek gratis, maar het is natuurlijk ook te koop in Museum Het Tramstation voor € 20,-.

De boekenwinkel in het Tramstation

In Museum Het Tramstation zijn diverse publicaties over de streek te koop. Het betreft streekproducten die hun waarde behouden. Het zijn mooie geschenken in het kader van feestdagen en andere bijzondere gelegenheden. In de periode 1 november tot 1 april is het museum geopend op zaterdag en de eerste zondag van de maand van 14.00-16.00 uur. Als er interesse is voor de aanschaf van publicaties kan er ook gebeld worden: 015-3809389.

Een overzicht van de boeken en publicaties is hier te vinden.

Historisch Jaarboek gepresenteerd op Groenoord

De Historische Vereniging Oud-Schipluiden heeft op vrijdag 2 mei het eerste exemplaar van haar nieuw Historisch Jaarboek uitgereikt aan Fried Koop sr., een oud-ondernemer uit Den Hoorn en een boeiend verteller. Hij is blij dat de Historische Vereniging veel aandacht besteed aan de geschiedenis van zijn dorp. Het nieuwe rijk geïllustreerde boek bevat vier artikelen over het wonen in Den Hoorn. In de Archeologische Kroniek worden de nederzettingen in de Romeinse tijd in het Harnaschgebied besproken. In een ander artikel wordt aandacht besteed aan de terpen die in de jaren negentig van de vorige eeuw in het tracé van de A4 zijn opgegraven. Hier zijn sporen teruggevonden van boerderijen uit de twaalfde tot en met de veertiende eeuw. In een derde artikel staat de Zuidwoning centraal, een van de oudste boerderijen van Den Hoorn. Deze monumentale boerderij stond tot 1952 langs de Dijkshoornseweg nabij de huidige Laan van Groenewegen. In 1854 werd Jan van Paassen eigenaar van de Zuidwoning. Tenminste vier generaties Van Paassen woonden op deze boerderij, waar heel lang boter en kaas werden geproduceerd. Ook was er tijdelijk een melkfabriekje. Hein Groenewegen, die gehuwd was met Magdalena van Paassen, liet in 1911 naast de Zuidwoning het huis Groenoord bouwen. Hij was een vooruitstrevend man. Zo stimuleerde hij dat het land van de Zuidwoning werd omgezet in tuinbouwgrond voor een aantal families Van Paassen en Bentvelsen. Het eerste artikel in het jaarboek gaat over de tuinderswoningen van Den Hoorn, die bekend staan als ‘torentjeswoningen’. Ze dateren veelal uit de jaren twintig van de vorige eeuw. Wie waren de bouwers en bewoners? Verder bevat het jaarboek een groot artikel over de heerlijkheid Hodenpijl en een kleurrijke Beeldkroniek van Midden-Delfland in 2013, waarin de belangrijkste gebeurtenissen in de gemeente worden getoond en besproken.

et jaarboek is voor € 20,- te koop in Museum Het Tramstation, Otto van Zevenderstraat 2 te Schipluiden. Het is een prachtig geschenk. Het museum, waar nu de tentoonstelling ‘Het Rijcke Woudt’ te zien is, heeft als openingstijden: woensdag, zaterdag en eerste zondag van de maand van 14.00-16.00 uur.