Delft en zijn ommeland – tot elkaar veroordeeld?

Op donderdag 27 oktober 2016 houdt Gerrit Verhoeven op uitnodiging van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden een lezing over Delft en zijn ommeland – tot elkaar veroordeeld? De bijeenkomst vindt plaats in de Hoornbloem, Kon. Julianaplein te Den Hoorn, aanvang 20.00 uur.

Eind 2015 publiceerde Gerrit Verhoeven De derde stad van Holland. Geschiedenis van Delft tot 1795. Het schrijven van een geschiedenis van een stad is niet mogelijk zonder daar de geschiedenis van het platteland bij te betrekken. Simpelweg omdat een stad niet kan bestaan zonder ommeland. De stad heeft mensen en producten uit de omgeving nodig. Omgekeerd maakt het platteland gebruik van de markt, de winkels en tal van andere voorzieningen die typisch zijn voor de stad.

Delft vanuit het noorden, circa 1830 (Archief Delft)
Delft vanuit het noorden, circa 1830 (Archief Delft)

Eeuwenlang was Delft het schijnbaar vanzelfsprekende centrum van Delfland: demografisch, economisch, politiek, juridisch, kerkelijk enzovoorts. In deze lezing laat de auteur zien hoe Delft en het omliggende platteland van elkaar afhankelijk waren, om niet te zeggen: tot elkaar veroordeeld, soms letterlijk. De positie van Delft werd namelijk niet altijd en niet door iedereen klakkeloos aanvaard. Tal van smeuïge verhalen maken duidelijk dat het er soms hard aan toeging tussen burgers en buitenlui.

Gerrit Verhoeven studeerde geschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, waar hij in 1992 promoveerde. Hij was van 1994 tot 2006 gemeentearchivaris van Delft. In die periode werden ook de archieven van Pijnacker, Nootdorp, Schipluiden, Maasland en Rijswijk in Delft ondergebracht. Sinds 2006 is hij free-lance historicus, archivaris en antiquair. 

Mededelingen

Museumnieuws
In Museum Het Tramstation, Otto van Zevenderstraat 2 te Schipluiden is tot half april 2017 de tentoonstelling ‘Wonen in een monument’ te zien. Elf monumenten en monumentale panden worden belicht, namelijk de olieslagerij Mercurius en een tuinderswoning in Den Hoorn, de Hofwoning en het schoolhuis in ’t Woudt, de buitenplaats Hodenpijl, boerderij Moerman, het Oude Raadhuis en bakkerij Hoek in Schipluiden, boerderij Keizershof en het rechthuis van Zouteveen, en de Dijkpoldermolen in Maasland. Naast fraai fotomateriaal – ook van het interieur – zijn er attributen te zien, waaronder bouwelementen, sculpturen, een kakstoel en boerengereedschap.
Openingstijden van het museum: Woensdag (tot eind november), elke zaterdag en eerste zondag van de maand van 14.00-16.00 uur of op afspraak.

Volgend jaar wordt er in een tentoonstelling aandacht besteed aan de huisartsen van Schipluiden, waaronder de dokters Reijnders en Woltering uit Schipluiden en Van de Poel uit Den Hoorn. Naast oude hulpmiddelen van deze artsen is er ook ruimte voor bijzondere verhalen. Personen die bijdragen hebben, worden vriendelijk gevraagd dit bij het secretariaat kenbaar te maken. Later zoekt de tentoonstellingscommissie contact.

Lezing over boerderijen
Op 13 december 2016 houdt ons medelid Frits van Ooststroom, boerderijexpert, in het Notenschip te Schipluiden een lezing over de boerderijenrijkdom langs de Gaag in Midden-Delfland.

Historische groeikaart van het Westland: de Westlandkaart
Deze kaart, waarin ook Midden-Delfland participeert, is afgelopen weekend officieel in gebruik genomen De interactieve website bevat twintig historische kaarten vanaf 1250 vóór Christus tot 2015 en honderden interessante locaties met foto’s en beschrijvingen. Kijk op www.westlandkaart.nl.

Duitse Orde
In het nieuwe jaarboek van de Historische Vereniging Maasland, gepresenteerd op 12 oktober, staat de Duitse Orde vanwege het 775-jarig jubileum centraal. De voorzitter van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden heeft een viertal artikelen voor dit jaarboek geschreven. In het artikel over de bloeitijd van de Duitse Orde in Maasland wordt ingegaan op de relatie tussen het kasteel Keenenburg in Schipluiden en de Commandeurshof in Maasland. De familie Van Egmond van Keenenburg leverde meerdere commandeurs en zelfs landcommandeurs aan de Duitse Orde.

Nieuws over de Dorpskerk van Schipluiden
Een kleine kern van de leden van Oud-Schipluiden doet regelmatig onderzoek in archieven en in historische literatuur. De resultaten hiervan zijn jaarlijks zichtbaar in het Historisch Jaarboek Schipluiden. Voor het komende jaarboek is weer veel historisch nieuws gevonden. Er zijn ook altijd losse vondsten, die niet direct in een artikel komen. Hieronder noemen we twee voorbeelden:

In het Burgemeestersdagboek C, folio 108v., d.d. 8 juli 1619, aanwezig in het Gemeentearchief van Leiden, staat te lezen, dat: ‘Die [de kerkenraad] van Schiplui’ verzochten de burgemeesters en bestuurders van Leiden een gebrandschilderd glas aan de kerk van Schipluiden te schenken. De Dorpskerk van Schipluiden was in 1616 afgebrand, maar snel weer opgebouwd. Meerdere steden kregen het verzoek van het lokale kerkbestuur om een gebrandschilderd glas aan de kerk te leveren. Leiden gaf zestig gulden, bestemd voor een glas vergelijkbaar met dat van Delft.

In het boek ‘400 jaar kerken in ‘De Papenhoek. De Maria van Jessekerk en haar voorgangers’ vermeldt de auteur Ab Warffemius op pag. 24, dat de katholieke schuilkerk aan de Oude Langendijk in Delft in 1815 een voorgevel en een toren kreeg. Een van de twee luidklokken was afkomstig uit de in 1810 gesloopte toren van de Hervormde kerk van Schipluiden. De twee oude klokken verhuisden in 1882 niet mee naar de nieuwe r.k. kerk aan de Burgwal.